ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ
Τεύχος 139 Έκδοση 3η 21/01/2009
ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ
ΜΙΑ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΜΕΤΡΙΑ ΣΕ ΠΡΩΤΕΪΝΗ ΕΠΙΦΕΡΕΙ ΣΤΟΥΣ ΠΑΧΥΣΑΡΚΟΥΣ ΕΝΗΛΙΚΕΣ
ΣΤΑΘΕΡΗ ΑΠΩΛΕΙΑ ΛΙΠΟΥΣ, ΜΑΚΡΟΧΡΟΝΙΕΣ ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΤΗ ΣΥΝΘΕΣΗ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ
ΚΑΙ ΚΑΛΥΤΕΡΕΥΣΗ ΣΤΑ ΛΙΠΙΔΙΑ ΤΟΥ ΑΙΜΑΤΟΣ
Donald K. Layman, Donna Erickson, Jennifer Seyler, Judy Weber
Πανεπιστήμιο Illinois, Τμήμα Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής του Ανθρώπου
EllenM. Evans
Τμήμα Κινησιολογίας και Υγείας της Κοινότητας, Urbana, IL 61801
Deborah Bagshaw, Amy Griel, Tricia Psota και Penny Kris-Etherton
Τμήμα Διατροφής Επιστημών, Πανεπιστήμιο Πολιτείας Pennsylvania , Πανεπιστημιακό Πάρκο, PA 16802
Σύντομο κείμενο
Οι διατροφές με αυξημένη πρωτεΐνη (ΠΡ) και μειωμένους υδατάνθρακες (ΥΔ) επιφέρουν μόνιμη απώλεια λίπους. Αυτή η έρευνα συνέκρινε μετά από τη χρήση 12 μηνών, μια μέτρια διατροφή ΠΡ ή συνηθισμένη υψηλή διατροφή σε ΥΔ, για τις αλλαγές που επιφέρουν στο σωματικό βάρος, στη σωματική σύνθεση και στα λιπίδια του αίματος. Οι συμμετέχοντες ήταν 130 άτομα ηλικίας 45.4+-1.2 ετών, ΔΜΣ >32.6+- 0.8 kg/m2, και τυχαιοποιήθηκαν σε δύο 2 περιορισμένης ενέργειας διατροφές, 1700 θερμίδες για τις γυναίκες και 1900 θερμίδες για τους άνδρες. Η ΠΡ είχε 1.6 g.kg πρωτεΐνη και <170 g/d υδατάνθρακες ή η ΥΔ είχε 0.8 g.kg πρωτεΐνη, >220 g/d υδατάνθρακες. Στους 12 μήνες, η ομάδα της πρωτεΐνης ΠΡ είχε χάσει 38% περισσότερο λιπώδη ιστό (ΛΙ) από ό,τι η ομάδα υδατάνθρακα ΥΔ, ήταν περισσότεροι οι συμμετέχοντες της ομάδας ΠΡ που ολοκλήρωσαν την έρευνα (64% vs. 45%) παρουσιάζοντας μεγαλύτερη βελτίωση στη σύνθεση του σώματος. Η ομάδα ΠΡ είχε περισσότερους συμμετέχοντες (31% vs. 21%) οι οποίοι έχασαν περισσότερο βάρος (-16.5 +- 1.5 vs. -12.3 +- 0.9 kg) από ό,τι η ομάδα του υδατάνθρακα ΥΔ. Η διατροφή ΠΡ στους 12 μήνες παρουσίασε σταθερές ευεργετικές επιδράσεις στον ορό του αίματος για τριγλυκερίδια (TAG), στη HDL-C χοληστερόλη και στα TAG/HDL-C σε σύγκριση με τη διατροφή ΥΔ. Η διατροφή ΠΡ ήταν πιο αποτελεσματική για την απώλεια ΛΙ και τη βελτίωση της σύνθεσης του σώματος κατά τη διάρκεια της αρχικής απώλειας βάρους και της μακρόχρονης διατήρησης και επέφερε σταθερές μειώσεις στα TAG και αυξήσεις στην HDL-C σε σύγκριση με τη διατροφή ΥΔ.
Οι Διατροφές της Έρευνας
ΠΡ: είναι η διατροφή της Διατροφικής Ζώνης (Zone Diet), η οποία έχει χαμηλό λόγο υδατάνθρακα προς πρωτεΐνη. Το 40% των ημερήσιων θερμίδων είναι από υδατάνθρακες, το 30% από πρωτεΐνη και το 30% από λιπαρά.
ΥΔ: είναι η διατροφή του Υπουργείου Γεωργίας των ΗΠΑ (USDA), ή η Μεσογειακή Διατροφή η οποία έχει υψηλό λόγο υδατάνθρακα προς πρωτεΐνη. Το 55% των ημερήσιων θερμίδων είναι από υδατάνθρακες, το 15% από πρωτεΐνη και το 15% από λιπαρά
Διατροφική σύνθεση.
Αυτές οι διατροφές εντάσσονταν στα πλαίσια του Αποδεκτού Όριου Πρόσληψης Μακροθρεπτικών Συστατικών (Acceptable Macronutrient Distribution Range – AMDR), όπως έχει καθιερωθεί από το Ιατρικό Ίδρυμα με Συνιστώμενη Καθημερινή Ποσότητα (RDA). Οι δύο διατροφές ήταν σχεδιασμένες ώστε να είναι ισότιμες σε ενέργεια 1700 θερμίδες για τις γυναίκες και 1900 θερμίδες για τους άνδρες. Κάθε διατροφική ομάδα έλαβε ένα μενού με καθημερινά γεύματα που ανταποκρίνονταν στις καθιερωμένες διατροφικές απαιτήσεις και συνιστούσαν ένα μίνιμουμ τριαντάλεπτο περπάτημα 5 μέρες την εβδομάδα.
Εισαγωγή
Η παχυσαρκία αποτελεί ένα τεράστιο πρόβλημα για τη δημόσια υγεία στις Ηνωμένες Πολιτείες. Οι διατροφικές στρατηγικές για επιτυχημένη μακροπρόθεσμη απώλεια βάρους και διατήρηση παραμένει σχετικά ανεξερεύνητη. Οι διατροφές υψηλών υδατανθράκων, χαμηλής πρωτεΐνης (ΥΔ:55/15/30) συνιστώνται συχνά για τη διαχείριση του βάρους, ωστόσο, πρόσφατες έρευνες έδειξαν ότι οι διατροφές που περιέχουν αυξημένη πρωτεΐνη και μειωμένους υδατάνθρακες (ΠΡ:40/30/30) είναι συχνά πιο αποτελεσματικές για απώλεια βάρους. Οι διατροφές ΠΡ με πρωτεΐνη 1.6 g.kg και υδατάνθρακες <150 g/d τείνουν να αυξάνουν την απώλεια βάρους και λίπους και να μειώνουν την απώλεια άπαχης μάζας συγκριτικά με τις διατροφές ΥΔ .
Πρόσφατα, ολοκληρώσαμε δύο κλινικές δοκιμές προκειμένου να συγκρίνουμε τις επιδράσεις των διατροφών ΠΡ και ΥΔ, σχεδιασμένων στο πλαίσιο των αρχών που θέτουν οι Διατροφικές Ενδείξεις Πρόσληψης (Dietary Reference Intake – DRI) για τα θρεπτικά συστατικά για την παραγωγή 12μηνης απώλειας βάρους.
Σε αυτή την έρευνα, στόχος μας ήταν να διευρύνουμε την προηγούμενη έρευνά μας με μια μεγάλη πολυκεντρική δοκιμή για να εξετάσουμε τη συμμόρφωση και τις μακροπρόθεσμες αλλαγές στη σύνθεση του σώματος και στα λιπίδια του αίματος ως αντίδραση στις περιορισμένες σε ενέργεια ΠΡ και ΥΔ διατροφές.
Συμμετέχοντες και Μέθοδοι
Αυτή η έρευνα ήταν μια 12μηνη πολυκεντρική δοκιμή απώλειας βάρους με τυχαιοποιημένη τοποθέτηση των συμμετεχόντων σε μια από τις δύο διατροφές μετά από κατάταξη σύμφωνα με τον ΔΜΣ, το φύλο, την ηλικία και τη συνολική χοληστερόλη.
Στην έρευνα απώλειας βάρους συμμετείχαν 130 (εκατόν τριάντα άτομα), 58 ήταν άνδρες και 72 ήταν γυναίκες, ηλικίας 40–56 ετών. Τα κριτήρια αποκλεισμού ήταν ο δείκτης ΔΜΣ <26 kg/m, το σωματικό βάρος >140 κιλά, το κάπνισμα, οι τυχόν παθήσεις που απαιτούσαν τη λήψη φαρμάκων που θα επηρέαζαν πρωτεύοντα ή δευτερεύοντα αποτελέσματα της έρευνας, φάρμακα που χαμηλώνουν τα λιπίδια, η χρήση λαμβανόμενων από του στόματος στεροειδών, ή η χρήση αντικαταθλιπτικών φαρμάκων.
Αυτή η έρευνα εγκρίθηκε από τα Θεσμικά Συμβούλια Επιθεώρησης στο Πανεπιστήμιο του Illinois στη Urbana Champaign και το Πανεπιστήμιο της Pennsylvania. Οι συμμετέχοντες συμπλήρωσαν έγγραφο με το οποίο διασφαλιζόταν η συναίνεση τους, πριν τη συμμετοχή τους στην έρευνα.
Σύνθεση σώματος και μετρήσεις αίματος
Κατά την διάρκεια των 12 μηνών, οι συμμετέχοντες παρουσιάζονταν στο ερευνητικό εργαστήρι της διατροφής στις 06:30 το πρωί κάθε μήνα μετά από δωδεκάωρη ολονύκτια νηστεία για τις μετρήσεις σωματικού βάρους, σύνθεσης σώματος και αιμοληψία. Το σωματικό βάρος μετριόταν με τη χρήση ηλεκτρονικής ζυγαριάς (Tanita, Model BWB-627A). Το ύψος μετριόταν με σταδιόμετρο. Η σύνθεση του σώματος καθοριζόταν από μια απορροφησιομετρία διπλής ενέργειας (Illinois: Hologic QDR 4500A, software version 11.1:3; Penn State: Hologic QDR 4500W, software version 12.5) και οι υπέρηχοι για κάθε άτομο αναλύονταν από τον ίδιο τεχνικό με τη χρήση των οδηγιών του κατασκευαστή. Τα πιο σημαντικά αποτελέσματα της CV απορροφησιομετρίας διπλής ενέργειας ήταν 1.0–2.0%.
Τα δείγματα από τον ορό του αίματος αποθηκεύονταν στους -80 οC πριν από τις μετρήσεις. Η TC, η HDL-C, η TG και η απολιποπρωτεΐνη B (apoB) στον ορό καθορίζονταν με τη χρήση τυποποιημένων μεθόδων από το Core Εργαστήριο της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Ουάσινγκτον για Κλινικές Δοκιμές (St. Louis, MO). Η LDL χοληστερόλη (LDL-C) υπολογιζόταν με τη χρήση της εξίσωσης Friedewald. Η απολιποπρωτεΐνη Β μετρήθηκε μόνο για τους συμμετέχοντες στο Illinois.
Σύνθεση βάρους και σώματος.
Στους 12 μήνες, οι συμμετέχοντες στην ομάδα ΠΡ είχαν 38% μεγαλύτερη απώλεια ΛΙ (λιπώδους ιστού) από ό, τι οι συμμετέχοντες στην ομάδα ΥΔ αντίστοιχα.
Το ποσοστό των συμμετεχόντων που ολοκλήρωσαν τη 12μηνη έρευνα ήταν μεγαλύτερο στην ομάδα ΠΡ (64%) από ό,τι στην ομάδα ΥΔ (45%).
Συζήτηση
Κατά τη διάρκεια των περιόδων ενεργής απώλειας βάρους, οι μέτριες διατροφές ΠΡ έχουν καταγραφεί να παράγουν μεγαλύτερη απώλεια βάρους, αυξημένη απώλεια ΛΙ, ελαχιστοποιημένη απώλεια άπαχης μάζας και βελτίωση της δυσλιπιδαιμίας (χαμηλότερα TΑG και αυξημένη HDL-C) σε σύγκριση με τις συνιστώμενες διατροφές ΥΔ. Οι βελτιώσεις στη σύνθεση του σώματος και στα TΑG με τις διατροφές ΠΡ είναι τα πιο σταθερά. Η παρούσα έρευνα διευρύνει τα ευρήματα προηγούμενων βραχυπρόθεσμων ερευνών και δείχνει ότι η διατροφή ΠΡ παράγει μακροπρόθεσμες βελτιώσεις στη σύνθεση του σώματος εξαιτίας της μειωμένης ΛΙ και της ελάχιστης απώλειας άπαχης μάζας, σταθερά οφέλη των TΑG και της HDL-C στον ορό του αίματος και καλύτερη συμμόρφωση των συμμετεχόντων.
Πολλοί μηχανισμοί έχουν αναφερθεί για να εξηγηθεί η αυξημένη απώλεια του σωματικού βάρους και του σωματικού λίπους με υψηλότερες σε πρωτεΐνη διατροφές. Οι υψηλότερες σε πρωτεΐνη διατροφές φαίνεται ότι αυξάνουν τον κορεσμό, αυξάνουν την ενεργειακή δαπάνη και/ή διατηρούν τον άπαχο ιστό με υψηλότερη μεταβολική δραστηριότητα.
Από τον Δρ. Π. Δρακόπουλο DHSc
Σ΄ αυτή την έρευνα βλέπουμε ότι η διατροφή ΠΡ:40/30/30 Μεσογειακή Διατροφική Ζώνη (Zone Diet), ήταν ανώτερη από την διατροφή ΥΔ:55/15/30 Διατροφή του Υπουργείου Γεωργίας των ΗΠΑ (USDA) ή Μεσογειακή διατροφή, μετά από 12 μήνες, επίσης 55/15/30 έχει και η μεσογειακή διατροφή.
Η ομάδα ΠΡ είχε 38% μεγαλύτερη απώλεια ΛΙ (λιπώδους ιστού) από ό,τι οι συμμετέχοντες στην ομάδα ΥΔ.
Το ποσοστό των συμμετεχόντων που ολοκλήρωσαν τη 12μηνη έρευνα ήταν μεγαλύτερο στην ομάδα ΠΡ (64%) από ό,τι στην ομάδα ΥΔ (45%).
Η αύξηση της συγκέντρωσης HDL-C (καλή χοληστερόλη) στην ομάδα ΠΡ (0.26 +- 0.03 mmol/L) ήταν μεγαλύτερη από ό,τι ήταν στην ομάδα ΥΔ (0.15 +- 0.03 mmol/L).
Η ομάδα ΠΡ παρουσίασε πιο ευνοϊκή αλλαγή στον λόγο TC:HDL-C (20.89 +- 0.14 vs. 20.50 +- 0.12) και στον λόγο TAG:HDL-C (20.94 +- 0.22 vs. 20.38 +- 0.13) στους 12 μήνες.
Η ομάδα της ΠΡ αύξησε την καλή χοληστερίνη (HDL-C), μείωσε τα τριγλυκερίδια (TAG), βελτίωσε τα λιπίδια του αίματος αλλά με μεγαλύτερες επιδράσεις στα χαρακτηριστικά της αθηρογενικής δυσπιλιδαιμίας και βελτίωσε τους λόγους TC:HDL-C και TAG/HDL-C. Όσον αφορά τον δείκτη μάζας σώματος (ΔΜΣ), το βάρος και τον λιπώδη ιστό (ΛΙ) η διατροφή ΠΡ ήταν ανώτερη.
Το συμπέρασμα είναι ότι η Διατροφική Ζώνη 40/30/30 είναι το νέο μοντέλο διατροφής για τη νόσο της παχυσαρκίας και για τους παράγοντες της καρδιοπάθειας όπως TC, HDL-C, TAG, TC:HDL-C και TAG/HDL-C.
Επεξηγήσεις
ΠΡ (Διατροφική Ζώνη)
ΥΔ (Διατροφή του Υπουργείου Γεωργίας των ΗΠΑ ή Μεσογειακή Διατροφή)
ΔΜΣ ( δείκτης μάζας σώματος)
ΛΙ (λιπώδης ιστός)
TC (ολική χοληστερίνη)
HDL-C (καλή χοληστερόλη)
TAG (τριγλυκερίδια)
TC/HDL-C (ολική χοληστερόλη προς καλή χοληστερόλη)
TAG/HDL-C (τριγλυκεριδία προς καλή χοληστερόλη)
Οι διατροφικές έρευνες έχουν δύο κύρια προβλήματα:
1. Έχουν μικρή διάρκεια
2. Τα υποκείμενα που ακολουθούν την έρευνα σπανίως υποστηρίζονται για να εξετασθούν εάν την ακολουθούν.
Σε αυτή την έρευνα που δημοσιεύθηκε στο Journal of Nutrition από τον Don Layman του Πανεπιστημίου Illinois ο οποίος προέδρευε στην έρευνα, έλυσε και τα δύο προβλήματα. Σε αυτή την έρευνα τα υποκείμενα χωρίστηκαν σε δύο ομάδες, ήταν 130 παχύσαρκοι άνδρες και γυναίκες στους οποίους δόθηκαν ισοθερμιδικές δίαιτες (1,700 θερμίδες για τις γυναίκες και 1,900 θερμίδες για τους άνδρες). Οι μισοί από αυτούς ακολούθησαν την Διατροφική Ζώνη (30% πρωτεΐνη, 40% υδατάνθρακες, και 30% λίπος), και οι άλλοι μισοί ακολούθησαν τη USDA ή Μεσογειακή Διατροφή (15% πρωτεΐνη, 55% υδατάνθρακες και 30% λίπος). Τα υποκείμενα είχαν συνάντηση κάθε εβδομάδα για έλεγχο, εκπαίδευση και υποστήριξη της δίαιτας τους.
Στο τέλος του χρόνου της έρευνας (η έρευνα διήρκεσε ένα χρόνο), αυτοί που ακολούθησαν τη Μεσογειακή Διατροφική Ζώνη είχαν χάσει 38% περισσότερη μάζα λίπους από αυτούς που ακολούθησαν τη USDA ή Μεσογειακή Διατροφή. Τα επίπεδα της LDL (κακή χοληστερίνη) ήταν ίδια και στις δύο ομάδες, αλλά τα τριγλυκαιρίδια ήταν πολύ χαμηλότερα και η HDL (καλή χοληστερίνη) πολύ υψηλότερη σε αυτούς που ακολουθούσαν τη Διατροφική Ζώνη.
Όπως είπε ο Don Layman, «Ένα από τα προβλήματα με τις δίαιτες μέτριας πρωτεϊνικής σύστασης είναι ότι τα άτομα κουβαλούν παλαιές αντιλήψεις για το ζήτημα».
Για παράδειγμα, η αντίληψη του φαγητού «πολλά μικρά γεύματα» κατά τη διάρκεια της ημέρας λειτουργεί όταν η δίαιτα είναι πλούσια σε υδατάνθρακες, με χαμηλά λιπαρά, επειδή τότε τα άτομα πεινούν συχνότερα, αλλά είναι εσφαλμένη όταν ακολουθείται μέτρια πρωτεϊνική δίαιτα.
«Η σημαντική αλλαγή είναι τρία συνεπή, χρονικά, γεύματα με ισορροπία πρωτεΐνης και υδατανθράκων σε κάθε φαγητό», συμβούλευσε ο ίδιος. «Μια δίαιτα πλούσια σε πρωτεΐνες δεν είναι περισσότερες πρωτεΐνες στο δείπνο, αλλά ισορροπία πρωτεΐνης στο πρωινό και στο μεσημεριανό φαγητό
Τελειώνοντας, για μία φορά ακόμα η Διατροφική Ζώνη αναδείχθηκε ανώτερη.
Για αναζήτηση του άρθρου:
https://jn.nutrition.org/article/S0022-3166(22)06682-2/fulltext